Niezłomność to powszechnie znana cecha prof. Władysława Bartoszewskiego, tak jak znany, rozpoznawalny jest jego szybki, zdecydowany, dobitny sposób mówienia o sprawach społecznie ważkich, których nie wolno przemilczać, zbywać machnięciem ręki.

Natomiast jego powiedzenie WARTO BYĆ PRZYZWOITM CZŁOWIEKIEM, cytowane, powtarzane jest przez tych, którzy rzeczywiście znają sens, wartość tego powiedzenia i mają nadzieję, że w tym naszym coraz bardziej wyzutym z przyzwoitości życiu, uda się jeszcze coś w miarę sensownie poukładać.

Ale żeby ogarnąć istotę osobowości, impuls działań Władysława Bartoszewskiego, warto zapoznać się z jego „Pismami Wybranymi”, zwłaszcza, że oto ukazał się ich trzeci tom, jak i poprzednie opracowany, przypisami oraz wstępem opatrzony przez Andrzeja Krzysztofa Kunerta, tom obejmujący lata 1969 – 1979. Tu należy przypomnieć, że od października 1970 r. do jesieni 1974 r. autor objęty był zakazem druku w Polsce! , a pierwsza zwolniona zaraz potem książka Władysława Bartoszewskiego – kronika wojennych, okupacyjnych , konspiracyjnych i powstańczych dziejów stolicy „1859 dni Warszawy” – od razu znalazła się na liście Głównego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk. Recenzji i omówień książki nie można było zwalniać do druku bez konsultacji z kierownictwem GUKPPiW !

Drugi tom obejmował lata 1958 – 1968, a pierwszy 1942 – 1957. I ze wstępu do tego pierwszego tomu pochodzi poniższa nota:

Dnia 22 września 1940 r. osiemnastoletni więzień polityczny Władysław Bartoszewski został osadzony w niemieckim obozie koncentracyjnym Auschwitz (Oświęcim) jako Schutzhäftling numer 4.427.

Pięćdziesiąt pięć lat później – w ramach uroczystych obchodów 50. rocznicy zakończenia drugiej wojny światowej – minister spraw zagranicznych wolnej i suwerennej Rzeczpospolitej Polskiej Władysław Bartoszewski wygłosił 28 kwietnia 1995 r. przemówienie na specjalnej połączonej sesji Bundestagu i Bundesratu w Bonn, zaś 9 maja 1995 r. był jedynym gościem honorowym na specjalnej sesji Knesetu w Jerozolimie. Kolejne dziesięć lat później przewodniczący Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej Władysław Bartoszewski przemawiał 27 stycznia 2005 r. w obecności 44 przywódców państw i wielu setek dziennikarzy zagranicznych podczas uroczystych obchodów 60. rocznicy wyzwolenia Auschwitz.

Pamięć, pokazuje historia, zaciera się z czasem pod naporem różnych indoktrynacji, ewoluuje interpretacja historii. Władysław Bartoszewski należy do tej formacji, w którą historia wpisała się szczególnie okrutnie. W 1975 r. w Londynie o powodach, dla których podjął historiografię Warszawy lat okupacji, a także państwa podziemnego lat 1939 – 45 mówił tak:

„Każda śmierć bliskiego kolegi czy koleżanki, której byłem świadkiem – a każdy z nas był świadkiem wielu takich śmierci – wskazywała czy nawet wręcz wołała: tego nie wolno zapomnieć, o tym trzeba będzie przypominać, trzeba będzie wskazać na sens poniesionych ofiar pokoleniu, które przyjdzie”.

Dobrze byłoby więc, by te pokolenia zapoznały się z „Pismami” Władysława Bartoszewskiego, „Pismami”, które zawierają obfitą dokumentację. Władysław Bartoszewski gromadził bowiem prasę konspiracyjną tamtego okresu, broszury, druki ulotne, plakaty, rozmaite reklamy oraz wydawnictwa hitlerowskie, szacowane na ponad 300 tytułów.

Wydany właśnie tom „Pism Wybranych” zawiera m.in. rozdziały: „Prasa Powstania Warszawskiego. Zarys historyczno-bibliograficzny”, „Polska podziemna a walka getta warszawskiego. Wybrane zagadnienia”, „Polskie państwo podziemne 1939-1945. Zarys problemu”, a opracowujący kolejne edycje „Pism” Andrzej Krzysztof Kunert zauważa, iż:

Symbolicznym, jakże wymownym zamknięciem tego okresu w życiu Autora był wykład Towarzystwa Kursów Naukowych (tzw. Uniwersytetu Latającego) pt. Polskie Państwo Podziemne. Zarys problemu., wygłoszony 2 XI 1979 r. w Warszawie w prywatnym mieszkaniu, za który został ukarany grzywną w wysokości 5 000 zł przez Kolegium ds. Wykroczeń…

Grażyna Banaszkiewicz

Seria:

Klasycy Współczesnej Polskiej

Myśli Humanistycznej

WŁADYSŁAW BARTOSZEWSKI

Pisma Wybrane

1942-1957 i 1958-1968, Wydawnictwo UNIVERSITAS, Kraków 2007

1969-1979, Wydawnictwo UNIVERSITAS, Kraków 2008

CZYTAJ TAKŻE:

{#host_url#}/pl/dla_elit/ten_jest_z_ojczyzny.html

{#host_url#}/pl/spoleczenstwo/pieklo_nad_pieklami.html

{#host_url#}/pl/ludzie/niepokorny.html

{#host_url#}/pl/dla_elit/gotowy_scenariusz_filmowy.html